抽象工厂模式
1 概念
工厂方法模式实现的是一个工厂类生产一种产品,而抽象工厂模式是一个工厂类对应多种相似的产品,开发者并不会直接创建具体产品,而是通过具体的工厂去实现产品对象的创建。抽象工厂模式是指一个工厂类可以生产多种相互关联的产品,一对多的关系使得开发者在生产多种产品时,只用修改一个工厂类即可。
2 意图(Intent)
提供一个创建一系列相关或相互依赖对象的接口,而无需指定它们具体的类。
3 动机(Motivate)
在软件系统中,经常面临着"一系列相互依赖的对象"的创建工作;同时,由于需求的变化,往往存在更多系列对象的创建工作。如何应对这种变化?如何绕过常规的对象创建方法(new),提供一种"封装机制"来避免客户程序和这种"多系列具体对象创建工作"的紧耦合?
4 类图结构

5 角色定义
- AbstractProduct(抽象产品):抽象产品为每种产品声明接口,在抽象产品中定义了产品的抽象业务方法。
- ConcreteProduct(具体产品):具体产品定义了具体工厂生产的具体产品对象,实现抽象产品接口中定义的业务方法。
- AbstractFactory(抽象工厂):抽象工厂用于声明生成抽象产品的方法,在一个抽象工厂中可以定义一组方法,每一个方法对应一个产品等级结构。
- ConcreteFactory(具体工厂):具体工厂实现了抽象工厂声明的生成抽象产品的方法,生成一组具体产品,这些产品构成了一个产品族,每一个产品都位于某个产品等级结构中。
6 程序示例
基本抽象工厂
抽象产品A类
cpp
/**
* @brief 抽象产品A类
*/
class AbstractProductA
{
public:
AbstractProductA() = default;
virtual ~AbstractProductA() = default;
public:
virtual void Show() = 0;
};
具体产品A1类(属于1族)
cpp
/**
* @brief 具体产品A1类(属于1族)
*/
class ConcreteProductA1: public AbstractProductA
{
public:
ConcreteProductA1() = default;
~ConcreteProductA1() = default;
public:
void Show() override;
};
void ConcreteProductA1::Show()
{
qDebug() << "ConcreteProductA1 Show";
}
具体产品A2类(属于2族)
cpp
/**
* @brief 具体产品A2类(属于2族)
*/
class ConcreteProductA2: public AbstractProductA
{
public:
ConcreteProductA2() = default;
~ConcreteProductA2() = default;
public:
void Show() override;
};
void ConcreteProductA2::Show()
{
qDebug() << "ConcreteProductA2 Show";
}
抽象产品B类
cpp
/**
* @brief 抽象产品B类
*/
class AbstractProductB
{
public:
AbstractProductB() = default;
virtual ~AbstractProductB() = default;
public:
virtual void Show() = 0;
};
具体产品B1类(属于1族)
cpp
/**
* @brief 具体产品B1类(属于1族)
*/
class ConcreteProductB1: public AbstractProductB
{
public:
ConcreteProductB1() = default;
~ConcreteProductB1() = default;
public:
void Show() override;
};
void ConcreteProductB1::Show()
{
qDebug() << "ConcreteProductB1 Show";
}
具体产品B2类(属于2族)
cpp
/**
* @brief 具体产品B2类(属于2族)
*/
class ConcreteProductB2: public AbstractProductB
{
public:
ConcreteProductB2() = default;
~ConcreteProductB2() = default;
public:
void Show() override;
};
void ConcreteProductB2::Show()
{
qDebug() << "ConcreteProductB2 Show";
}
抽象工厂类
cpp
/**
* @brief 抽象工厂类
*/
class AbstractFactory
{
public:
AbstractFactory() = default;
virtual ~AbstractFactory() = default;
public:
virtual AbstractProductA* CreateProductA() = 0;
virtual AbstractProductB* CreateProductB() = 0;
};
具体工厂,生产1族产品
cpp
/**
* @brief 具体工厂,生产1族产品
*/
class ConcreteFactory1 : public AbstractFactory
{
public:
ConcreteFactory1() = default;
~ConcreteFactory1() = default;
public:
AbstractProductA* CreateProductA() override;
AbstractProductB* CreateProductB() override;
};
AbstractProductA* ConcreteFactory1::CreateProductA()
{
return new ConcreteProductA1();
}
AbstractProductB* ConcreteFactory1::CreateProductB()
{
return new ConcreteProductB1();
}
具体工厂,生产2族产品
cpp
/**
* @brief 具体工厂,生产2族产品
*/
class ConcreteFactory2 : public AbstractFactory
{
public:
ConcreteFactory2() = default;
~ConcreteFactory2() = default;
public:
AbstractProductA* CreateProductA() override;
AbstractProductB* CreateProductB() override;
};
AbstractProductA* ConcreteFactory2::CreateProductA()
{
return new ConcreteProductA2();
}
AbstractProductB* ConcreteFactory2::CreateProductB()
{
return new ConcreteProductB2();
}
测试函数
cpp
void ClientTest()
{
AbstractFactory* pFactory1 = new ConcreteFactory1();
AbstractFactory* pFactory2 = new ConcreteFactory2();
AbstractProductA* pProductA1 = pFactory1->CreateProductA();
AbstractProductB* pProductB1 = pFactory1->CreateProductB();
AbstractProductA* pProductA2 = pFactory2->CreateProductA();
AbstractProductB* pProductB2 = pFactory2->CreateProductB();
pProductA1->Show(); // "ConcreteProductA1 Show"
pProductB1->Show(); // "ConcreteProductB1 Show"
pProductA2->Show(); // "ConcreteProductA2 Show"
pProductB2->Show(); // "ConcreteProductB2 Show"
delete pFactory1;
delete pFactory2;
delete pProductA1;
delete pProductB1;
delete pProductA2;
delete pProductB2;
}
汽车生产抽象工厂模式示例
类图关系如下
工厂的抽象方向为品牌族,而产品的抽象方向为车型,一个具体的工厂只生产同一品牌的不同车型,这样的划分就刚好符合抽象工厂模式。产品分类表格如下:
SUV | 轿车 | |
---|---|---|
宝马 | 宝马SUV | 宝马轿车 |
奔驰 | 奔驰SUV | 奔驰轿车 |
SUV车型基类
cpp
/**
* @brief SUV车型基类
*/
class BaseSuv
{
public:
BaseSuv() = default;
virtual ~BaseSuv() = default;
public:
virtual void Show() = 0;
};
宝马SUV车型
cpp
/**
* @brief 宝马SUV车型
*/
class BMWSuv : public BaseSuv
{
public:
BMWSuv() = default;
~BMWSuv() = default;
public:
void Show() override;
};
void BMWSuv::Show()
{
qDebug() << "BMWSuv Show";
}
奔驰SUV车型
cpp
/**
* @brief 奔驰SUV车型
*/
class BenzSuv : public BaseSuv
{
public:
BenzSuv() = default;
~BenzSuv() = default;
public:
void Show() override;
};
void BenzSuv::Show()
{
qDebug() << "BenzSuv Show";
}
轿车型基类
cpp
/**
* @brief 轿车型基类
*/
class BaseCar
{
public:
BaseCar() = default;
virtual ~BaseCar() = default;
public:
virtual void Show() = 0;
};
宝马轿车类
cpp
/**
* @brief 宝马轿车类
*/
class BMWCar : public BaseCar
{
public:
BMWCar() = default;
~BMWCar() = default;
public:
void Show() override;
};
void BMWCar::Show()
{
qDebug() << "BMWCar Show";
}
奔驰轿车类
cpp
/**
* @brief 奔驰轿车类
*/
class BenzCar : public BaseCar
{
public:
BenzCar() = default;
~BenzCar() = default;
public:
void Show() override;
};
void BenzCar::Show()
{
qDebug() << "BenzCar Show";
}
工厂抽象类
cpp
/**
* @brief 工厂抽象类
*/
class IFactory
{
public:
IFactory() = default;
virtual ~IFactory() = default;
public:
virtual BaseSuv* CreateSuv() = 0; // 生产SUV车型
virtual BaseCar* CreateCar() = 0; // 生产轿车车型
};
宝马工厂类
cpp
/**
* @brief 宝马工厂类
*/
class BMWFactory : public IFactory
{
public:
BMWFactory() = default;
~BMWFactory() = default;
public:
BaseSuv* CreateSuv() override;
BaseCar* CreateCar() override;
};
BaseSuv* BMWFactory::CreateSuv()
{
return new BMWSuv();
}
BaseCar* BMWFactory::CreateCar()
{
return new BMWCar();
}
奔驰工厂类
cpp
/**
* @brief 奔驰工厂类
*/
class BenzFactory : public IFactory
{
public:
BenzFactory() = default;
~BenzFactory() = default;
public:
BaseSuv* CreateSuv() override;
BaseCar* CreateCar() override;
};
BaseSuv* BenzFactory::CreateSuv()
{
return new BenzSuv();
}
BaseCar* BenzFactory::CreateCar()
{
return new BenzCar();
}
测试函数
cpp
void ClientTest()
{
IFactory* pBMWFactory = new BMWFactory();
IFactory* pBenzFactory = new BenzFactory();
BaseSuv* pBMWSuv = pBMWFactory->CreateSuv();
BaseCar* pBMWCar = pBMWFactory->CreateCar();
BaseSuv* pBenzSuv = pBenzFactory->CreateSuv();
BaseCar* pBenzCar = pBenzFactory->CreateCar();
pBMWSuv->Show(); // BMWSuv Show
pBMWCar->Show(); // BMWCar Show
pBenzSuv->Show(); // BenzSuv Show
pBenzCar->Show(); // BenzCar Show
delete pBMWFactory;
delete pBenzFactory;
delete pBMWSuv;
delete pBMWCar;
delete pBenzSuv;
delete pBenzCar;
}
7 思考小结
- 如果没有应对"多系列对象构建"的需求变化,则没有必要使用Abstract Factory模式,这时候使用简单的工厂完全可以。
- "系列对象"指的是这些对象之间有相互依赖、或作用的关系,例如游戏开发场景中的"道路"与"房屋"的依赖,"道路"与"地道"的依赖。
- Abstract Factory模式主要在于应对"新系列"的需求变动。其缺点在于难以应对"新对象"的需求变动。