单例模式是一种创建型设计模式,它确保一个类只有一个实例,并提供一个全局访问点来访问该实例。
概念解析
单例模式的核心思想是:
-
限制类的实例化次数,确保在整个应用程序中只有一个实例存在
-
提供对该实例的全局访问点
-
控制共享资源的访问
主要特点
-
私有构造函数:防止外部通过new来创建实例
-
静态实例成员:保存唯一的实例
-
静态访问方法:提供全局访问点(通常命名为getInstance())
-
线程安全:需要考虑多线程环境下的安全性
代码示例
下面是一个完整的单例模式示例,包含详细注释和多种实现方式:
#include <iostream>
#include <mutex>
#include <atomic>
// 版本1:基础单例(非线程安全)
class SingletonV1 {
private:
static SingletonV1* instance; // 静态实例指针
// 私有构造函数,防止外部实例化
SingletonV1() {
std::cout << "SingletonV1 实例创建" << std::endl;
}
// 防止拷贝和赋值
SingletonV1(const SingletonV1&) = delete;
SingletonV1& operator=(const SingletonV1&) = delete;
public:
// 获取单例实例的静态方法
static SingletonV1* getInstance() {
if (instance == nullptr) {
instance = new SingletonV1();
}
return instance;
}
void doSomething() {
std::cout << "SingletonV1 正在执行操作" << std::endl;
}
// 用于测试的析构函数
~SingletonV1() {
std::cout << "SingletonV1 实例销毁" << std::endl;
}
};
// 初始化静态成员
SingletonV1* SingletonV1::instance = nullptr;
// 版本2:线程安全的单例(使用锁)
class SingletonV2 {
private:
static SingletonV2* instance;
static std::mutex mtx; // 互斥锁
SingletonV2() {
std::cout << "SingletonV2 实例创建" << std::endl;
}
SingletonV2(const SingletonV2&) = delete;
SingletonV2& operator=(const SingletonV2&) = delete;
public:
// 线程安全的获取实例方法
static SingletonV2* getInstance() {
std::lock_guard<std::mutex> lock(mtx); // 加锁
if (instance == nullptr) {
instance = new SingletonV2();
}
return instance;
}
void doSomething() {
std::cout << "SingletonV2 正在执行操作" << std::endl;
}
~SingletonV2() {
std::cout << "SingletonV2 实例销毁" << std::endl;
}
};
// 初始化静态成员
SingletonV2* SingletonV2::instance = nullptr;
std::mutex SingletonV2::mtx;
// 版本3:更高效的线程安全单例(双重检查锁定)
class SingletonV3 {
private:
static SingletonV3* instance;
static std::mutex mtx;
SingletonV3() {
std::cout << "SingletonV3 实例创建" << std::endl;
}
SingletonV3(const SingletonV3&) = delete;
SingletonV3& operator=(const SingletonV3&) = delete;
public:
// 双重检查锁定模式
static SingletonV3* getInstance() {
if (instance == nullptr) { // 第一次检查
std::lock_guard<std::mutex> lock(mtx); // 加锁
if (instance == nullptr) { // 第二次检查
instance = new SingletonV3();
}
}
return instance;
}
void doSomething() {
std::cout << "SingletonV3 正在执行操作" << std::endl;
}
~SingletonV3() {
std::cout << "SingletonV3 实例销毁" << std::endl;
}
};
// 初始化静态成员
SingletonV3* SingletonV3::instance = nullptr;
std::mutex SingletonV3::mtx;
// 版本4:C++11最推荐的实现(Meyer's Singleton)
class SingletonV4 {
private:
SingletonV4() {
std::cout << "SingletonV4 实例创建" << std::endl;
}
SingletonV4(const SingletonV4&) = delete;
SingletonV4& operator=(const SingletonV4&) = delete;
public:
// C++11保证局部静态变量的初始化是线程安全的
static SingletonV4& getInstance() {
static SingletonV4 instance; // 线程安全的初始化
return instance;
}
void doSomething() {
std::cout << "SingletonV4 正在执行操作" << std::endl;
}
~SingletonV4() {
std::cout << "SingletonV4 实例销毁" << std::endl;
}
};
// 版本5:使用atomic的现代C++实现
class SingletonV5 {
private:
static std::atomic<SingletonV5*> instance;
static std::mutex mtx;
SingletonV5() {
std::cout << "SingletonV5 实例创建" << std::endl;
}
SingletonV5(const SingletonV5&) = delete;
SingletonV5& operator=(const SingletonV5&) = delete;
public:
// 使用atomic的现代实现
static SingletonV5* getInstance() {
SingletonV5* tmp = instance.load(std::memory_order_acquire);
if (tmp == nullptr) {
std::lock_guard<std::mutex> lock(mtx);
tmp = instance.load(std::memory_order_relaxed);
if (tmp == nullptr) {
tmp = new SingletonV5();
instance.store(tmp, std::memory_order_release);
}
}
return tmp;
}
void doSomething() {
std::cout << "SingletonV5 正在执行操作" << std::endl;
}
~SingletonV5() {
std::cout << "SingletonV5 实例销毁" << std::endl;
}
};
// 初始化静态成员
std::atomic<SingletonV5*> SingletonV5::instance{nullptr};
std::mutex SingletonV5::mtx;
int main() {
std::cout << "=== 单例模式演示 ===" << std::endl;
// 测试基础单例
std::cout << "\n测试 SingletonV1 (基础单例):" << std::endl;
SingletonV1::getInstance()->doSomething();
SingletonV1::getInstance()->doSomething();
// 测试线程安全单例
std::cout << "\n测试 SingletonV2 (线程安全-锁):" << std::endl;
SingletonV2::getInstance()->doSomething();
SingletonV2::getInstance()->doSomething();
// 测试双重检查锁定单例
std::cout << "\n测试 SingletonV3 (双重检查锁定):" << std::endl;
SingletonV3::getInstance()->doSomething();
SingletonV3::getInstance()->doSomething();
// 测试Meyer's单例
std::cout << "\n测试 SingletonV4 (Meyer's Singleton):" << std::endl;
SingletonV4::getInstance().doSomething();
SingletonV4::getInstance().doSomething();
// 测试atomic单例
std::cout << "\n测试 SingletonV5 (atomic实现):" << std::endl;
SingletonV5::getInstance()->doSomething();
SingletonV5::getInstance()->doSomething();
return 0;
}
模式优势
-
控制实例数量:确保一个类只有一个实例存在
-
全局访问点:提供对实例的全局访问,避免使用全局变量
-
延迟初始化:实例只在第一次被请求时创建
-
资源管理:对于需要集中管理的资源(如配置、连接池等)非常有用
适用场景
-
当类只能有一个实例且客户端可以从众所周知的访问点访问它时
-
当唯一实例应该通过子类化可扩展,并且客户端应该无需修改代码就能使用扩展后的实例时
-
需要严格控制全局变量的场景
-
需要频繁创建和销毁的对象,但又想节省系统资源时
实现注意事项
-
线程安全:多线程环境下需要考虑同步问题
-
析构问题:全局静态实例的销毁顺序可能导致问题
-
测试困难:单例可能使单元测试变得困难,因为它保持了全局状态
-
隐藏依赖:单例的使用可能导致代码的依赖关系不明显