1. 基本概念
量子遗传算法 = 量子计算 + 遗传算法
它利用量子计算的特性来改进传统遗传算法的性能,主要在编码方式 和更新机制上进行了创新。
2. 核心量子概念
2.1 量子比特
- 传统比特:只能是0或1
- 量子比特:可以同时处于|0⟩和|1⟩的叠加态
- 表示方式:
|ψ⟩ = α|0⟩ + β|1⟩
- 其中
|α|² + |β|² = 1
|α|²
表示测量时得到0的概率|β|²
表示测量时得到1的概率
- 其中
2.2 量子比特的矢量表示
[α]
[β]
例如:[1/√2, 1/√2]
表示等概率处于0和1状态
3. QGA的核心组件
3.1 量子编码
-
传统GA:使用二进制、实数等编码
-
QGA :使用量子比特编码
-
一个量子染色体可以表示为:
q = [ α1 α2 ... αm ]
[ β1 β2 ... βm ]
其中m是染色体长度
3.2 量子种群
种群由多个量子染色体组成,每个染色体代表一个概率分布,而不是确定的解。
4. 量子遗传算法流程
初始化量子种群 → 测量生成经典解 → 评估适应度 → 量子门更新 → 重复直到收敛
步骤1:初始化
python
# 初始化量子种群
def initialize_quantum_population(pop_size, chrom_length):
population = []
for i in range(pop_size):
# 每个基因初始化为[1/√2, 1/√2],表示均匀分布
chromosome = np.full((2, chrom_length), 1/np.sqrt(2))
population.append(chromosome)
return population
步骤2:量子测量(观察)
将量子态坍缩为经典解:
python
def quantum_observation(quantum_chromosome):
classical_solution = []
for i in range(quantum_chromosome.shape[1]):
alpha = quantum_chromosome[0, i]
prob_0 = alpha**2 # |α|²
# 根据概率随机生成0或1
if random.random() < prob_0:
classical_solution.append(0)
else:
classical_solution.append(1)
return classical_solution
步骤3:适应度评估
与传统GA相同,评估经典解的适应度。
步骤4:量子门更新
这是QGA最核心的部分,使用量子旋转门来更新量子比特:
python
def quantum_rotation_gate(quantum_chromosome, best_solution, current_solution):
"""
使用量子旋转门更新量子染色体
"""
updated_chromosome = quantum_chromosome.copy()
for i in range(quantum_chromosome.shape[1]):
alpha, beta = quantum_chromosome[0, i], quantum_chromosome[1, i]
# 旋转角度 - 根据当前解与最优解的差异确定
delta_theta = calculate_rotation_angle(best_solution[i], current_solution[i])
# 应用旋转门
rotation_matrix = np.array([
[np.cos(delta_theta), -np.sin(delta_theta)],
[np.sin(delta_theta), np.cos(delta_theta)]
])
new_state = rotation_matrix @ np.array([alpha, beta])
updated_chromosome[0, i], updated_chromosome[1, i] = new_state
return updated_chromosome
def calculate_rotation_angle(best_bit, current_bit):
"""
根据当前位和最优位确定旋转角度
"""
# 这是一个简化的旋转策略
if best_bit == 1 and current_bit == 0:
return 0.05 * np.pi # 增加|1⟩的概率
elif best_bit == 0 and current_bit == 1:
return -0.05 * np.pi # 增加|0⟩的概率
else:
return 0 # 不旋转
5. 完整算法框架
python
import numpy as np
import random
class QuantumGeneticAlgorithm:
def __init__(self, pop_size, chrom_length, max_generations):
self.pop_size = pop_size
self.chrom_length = chrom_length
self.max_generations = max_generations
def initialize_population(self):
return initialize_quantum_population(self.pop_size, self.chrom_length)
def evaluate_fitness(self, classical_solution):
# 这里需要根据具体问题实现适应度函数
# 示例:求二进制串的十进制值(最大化问题)
decimal_value = int(''.join(map(str, classical_solution)), 2)
return decimal_value
def run(self):
# 初始化
quantum_pop = self.initialize_population()
best_fitness = -float('inf')
best_solution = None
for generation in range(self.max_generations):
classical_solutions = []
fitness_values = []
# 测量并评估
for quantum_chrom in quantum_pop:
classical_sol = quantum_observation(quantum_chrom)
fitness = self.evaluate_fitness(classical_sol)
classical_solutions.append(classical_sol)
fitness_values.append(fitness)
# 更新全局最优
if fitness > best_fitness:
best_fitness = fitness
best_solution = classical_sol.copy()
# 量子门更新
new_quantum_pop = []
for i, quantum_chrom in enumerate(quantum_pop):
updated_chrom = quantum_rotation_gate(
quantum_chrom, best_solution, classical_solutions[i]
)
new_quantum_pop.append(updated_chrom)
quantum_pop = new_quantum_pop
# 输出当前代信息
if generation % 10 == 0:
print(f"Generation {generation}, Best Fitness: {best_fitness}")
return best_solution, best_fitness
# 使用示例
qga = QuantumGeneticAlgorithm(pop_size=50, chrom_length=10, max_generations=100)
best_sol, best_fit = qga.run()
print(f"Final Solution: {best_sol}, Fitness: {best_fit}")
6. 高级改进技术
6.1 量子变异
引入量子非门实现变异:
python
def quantum_mutation(quantum_chromosome, mutation_rate):
for i in range(quantum_chromosome.shape[1]):
if random.random() < mutation_rate:
# 量子非门:交换α和β
quantum_chromosome[0, i], quantum_chromosome[1, i] = \
quantum_chromosome[1, i], quantum_chromosome[0, i]
6.2 动态旋转角
根据进化状态自适应调整旋转角度:
python
def adaptive_rotation_angle(generation, max_generations):
base_angle = 0.1 * np.pi
# 随着进化代数的增加,逐渐减小旋转角度
decay = 1.0 - (generation / max_generations)
return base_angle * decay
7. 优势与特点
优势:
- 种群多样性好:量子叠加态使得一个染色体代表多个可能解
- 收敛速度快:量子并行性加速搜索过程
- 全局搜索能力强:不易陷入局部最优
- 种群规模小:相比传统GA,可以用更小的种群获得好结果
特点:
- 概率导向:通过概率幅引导搜索方向
- 量子相干性:保持种群的多样性
- 自适应演化:旋转门机制自动调整搜索策略
8. 应用领域
- 组合优化问题:TSP、调度问题
- 函数优化:多峰函数优化
- 机器学习:神经网络参数优化
- 工程设计:天线设计、结构优化
9. 与传统遗传算法对比
特性 | 传统GA | 量子GA |
---|---|---|
编码方式 | 二进制/实数 | 量子比特概率幅 |
种群特性 | 确定的个体集合 | 概率分布 |
更新机制 | 交叉、变异、选择 | 量子旋转门 |
并行性 | 隐式并行 | 量子并行 |
多样性 | 容易早熟 | 更好的多样性保持 |
总结
量子遗传算法通过引入量子计算的概念,为进化计算提供了新的思路。它特别适合解决复杂的优化问题,在收敛速度和全局搜索能力方面往往优于传统遗传算法。随着量子计算硬件的发展,QGA在实际问题中的应用前景十分广阔。