线性代数中的矩阵概念和计算公式非常核心且广泛应用,以下从基础概念、计算公式到具体例子,系统梳理:
一、矩阵的基本概念
矩阵(Matrix) 是一个按照长方形排列的数表,通常用大写字母表示,如 ( A )。一个 ( m \times n ) 的矩阵有 ( m ) 行 ( n ) 列:
A = \\begin{bmatrix} a_{11} \& a_{12} \& \\dots \& a_{1n} \\ a_{21} \& a_{22} \& \\dots \& a_{2n} \\ \\vdots \& \\vdots \& \\ddots \& \\vdots \\ a_{m1} \& a_{m2} \& \\dots \& a_{mn} \\end{bmatrix}
其中 ( a_{ij} ) 表示第 ( i ) 行第 ( j ) 列的元素。
二、常见矩阵类型
类型 | 定义说明 |
---|---|
方阵 | 行数 = 列数(如 ( 3 \times 3 )) |
零矩阵 | 所有元素为 0 |
单位矩阵 ( I ) | 主对角线为 1,其余为 0(如 ( I_3 = \begin{bmatrix}1 & 0 & 0\0 & 1 & 0\0 & 0 & 1\end{bmatrix} )) |
对角矩阵 | 非对角线元素全为 0 |
对称矩阵 | ( A = A^T )(转置等于自身) |
可逆矩阵 | 存在矩阵 ( B ) 使得 ( AB = BA = I ) |
三、矩阵的基本运算与公式
1. 矩阵加法(同维度)
A + B = \[a_{ij} + b_{ij}
]
例子:
\\begin{bmatrix}1 \& 2\\3 \& 4\\end{bmatrix} + \\begin{bmatrix}5 \& 6\\7 \& 8\\end{bmatrix} = \\begin{bmatrix}6 \& 8\\10 \& 12\\end{bmatrix}
2. 矩阵数乘
kA = \[k \\cdot a_{ij}
]
例子:
3 \\cdot \\begin{bmatrix}1 \& 2\\3 \& 4\\end{bmatrix} = \\begin{bmatrix}3 \& 6\\9 \& 12\\end{bmatrix}
3. 矩阵乘法(维度匹配:( A ) 是 ( m \times n ),( B ) 是 ( n \times p ))
(AB)*{ij} = \\sum* {k=1}\^n a_{ik} b_{kj}
例子:
A = \\begin{bmatrix}1 \& 2\\3 \& 4\\end{bmatrix}, \\quad B = \\begin{bmatrix}5 \& 6\\7 \& 8\\end{bmatrix}
AB = \\begin{bmatrix} 1 \\cdot 5 + 2 \\cdot 7 \& 1 \\cdot 6 + 2 \\cdot 8 \\ 3 \\cdot 5 + 4 \\cdot 7 \& 3 \\cdot 6 + 4 \\cdot 8 \\end{bmatrix} = \\begin{bmatrix}19 \& 22\\43 \& 50\\end{bmatrix}
4. 矩阵转置
(A\^T)*{ij} = a* {ji}
例子:
A = \\begin{bmatrix}1 \& 2 \& 3\\4 \& 5 \& 6\\end{bmatrix}, \\quad A\^T = \\begin{bmatrix}1 \& 4\\2 \& 5\\3 \& 6\\end{bmatrix}
5. 矩阵的逆(仅方阵且行列式非零)
若 ( A ) 可逆,则存在 ( A^{-1} ) 使得:
A A\^{-1} = A\^{-1} A = I
2×2 矩阵求逆公式:
A = \\begin{bmatrix}a \& b\\c \& d\\end{bmatrix}, \\quad A\^{-1} = \\frac{1}{ad - bc} \\begin{bmatrix}d \& -b\\-c \& a\\end{bmatrix}
例子:
A = \\begin{bmatrix}1 \& 2\\3 \& 4\\end{bmatrix}, \\quad \\det(A) = 1 \\cdot 4 - 2 \\cdot 3 = -2
A\^{-1} = \\frac{1}{-2} \\begin{bmatrix}4 \& -2\\-3 \& 1\\end{bmatrix} = \\begin{bmatrix}-2 \& 1\\1.5 \& -0.5\\end{bmatrix}
6. 行列式(Determinant)
- 对于 ( 2 \times 2 ) 矩阵:
\\det\\begin{bmatrix}a \& b\\c \& d\\end{bmatrix} = ad - bc
- 对于 ( 3 \times 3 ) 矩阵(按第一行展开):
\\det\\begin{bmatrix} a \& b \& c \\ d \& e \& f \\ g \& h \& i \\end{bmatrix} = a(ei - fh) - b(di - fg) + c(dh - eg)
四、应用举例:解线性方程组
问题: 解方程组:
\\begin{cases} x + 2y = 5 \\ 3x + 4y = 6 \\end{cases}
矩阵形式: ( A\vec{x} = \vec{b} )
A = \\begin{bmatrix}1 \& 2\\3 \& 4\\end{bmatrix}, \\quad \\vec{x} = \\begin{bmatrix}x\\y\\end{bmatrix}, \\quad \\vec{b} = \\begin{bmatrix}5\\6\\end{bmatrix}
解法: ( \vec{x} = A^{-1} \vec{b} )
我们已算出:
A\^{-1} = \\begin{bmatrix}-2 \& 1\\1.5 \& -0.5\\end{bmatrix}
\\vec{x} = \\begin{bmatrix}-2 \& 1\\1.5 \& -0.5\\end{bmatrix} \\begin{bmatrix}5\\6\\end{bmatrix} = \\begin{bmatrix}-2 \\cdot 5 + 1 \\cdot 6\\1.5 \\cdot 5 - 0.5 \\cdot 6\\end{bmatrix} = \\begin{bmatrix}-4\\4.5\\end{bmatrix}
解得: ( x = -4, \quad y = 4.5 )
五、总结
概念/运算 | 关键公式/性质 |
---|---|
矩阵乘法 | ( (AB){ij} = \sum_k a{ik} b_{kj} ) |
逆矩阵 | ( A^{-1} A = I ),仅当 ( \det A \ne 0 ) |
行列式 | 判断可逆性,计算体积缩放因子 |
转置 | ( (A^T){ij} = a{ji} ) |
线性方程组 | ( A\vec{x} = \vec{b} \Rightarrow \vec{x} = A^{-1} \vec{b} )(若可逆) |